Periodontoloji, diş eti ve çene kemiği sağlığına odaklanan diş hekimliği dalıdır. Diş eti uzmanı olan kişiler periodontolog, periodontist ya da periodontoloji uzmanı olarak adlandırılırlar. Diş eti uzmanı olmak isteyen kişiler diş hekimliğinde temel eğitimlerini tamamladıktan sonra periodontoloji anabilim dalında uzmanlık eğitimi alırlar.
Periodontoloji kelimesinin kökeni Yunancadır. Yunancada “peri” kelimesi “çevre” anlamına gelir. “Odont” kelimesi ise “diş” manasındadır. Kısacası periodontoloji dişlerinizin etrafındaki kemik kaybı, diş eti çekilmesi ve diş eti hastalıkları gibi durumlarla ilgilenir.
Periodontolog nedir ve ne yapar?
Periodontolog dişlerin etrafında yer alan ağız sağlığı sorunlarıyla ilgilenir ve onları tedavi eder. Periodontolog gerekli durumlarda diş etleri, çene kemiği, diş kökleri ve diş yuvaları gibi alanlarda yaşanacak problemleri ortadan kaldırmak için cerrahi müdahaleler gerçekleştirir.
- Periodontal bakım: Bir tür diş temizliğidir. Diş hekiminin gerçekleştirdiği düzenli temizlik benzeri bir işlemdir. Periodontolog bakım sırasında diş eti sağlığınızı kontrol eder. Dişlerin etrafındaki cepleri ölçer kemik kaybı olup olmadığını belirlemeye çalışır.
- Kök yüzeyi düzleştirme: Kök yüzeyi düzleştirme daha bilinen bir ifade ile küretaj derinlemesine diş temizliği işleminden sonrasını ifade eder. Kök yüzeyi düzleştirme işlemi için lokal anestezi uygulanması gerekir. Aynı zamanda zararlı bakterilerin diş eti çizgisine zarar vermesini engellemek için diş taşı temizliği yapılabilir.
- Diş eti cebi ameliyatı: Diş eti cebi küçültme ameliyatı orta ve üzeri şiddette diş eti hastalıklarını tedavi etmek için gereklidir. Periodontolog kesikler oluşturarak diş eti çizgisinin altındaki enfeksiyon görülür. Diş kökleri temizlenir ve yeniden konumlandırma yapılır.
- Diş kemiği grefti: Periodontal enfeksiyon yaşamanız durumunda dişlerinizi destekleyen kemik aşınabilir. Periodontolog aşınmayı ortadan kaldırabilmek için kemik grefti yerleştirir. İşlemin uygulanma biçimi periodontologun becerilerine göre değişiklik gösterir.
- Kuron boyu uzatma: Dişiniz, diş eti çizgisinin yakınında kırıldığında diş kronu yerleştirmek neredeyse imkansız hale gelebilir. Periodontolog dişin etrafından diş eti ve kemik dokusu çıkarır. Böylece kuronun düzgün bir şekilde yerine oturabilmesi sağlanır.
- Diş eti grefti: Diş eti çekilmesini tedavi edebilmek için başvurulan yöntemdir. Diş eti çekilmesi olan kişilerin diş eti dokuları sağlıklı değildir. Diş eti grefti sayesinde ilgili bölgeye doku eklenir. Diş eti greftleri damaktan alınan hastanın kendisine ait olan diş eti dokusudur. Periodontolog tüm işlemleri büyük bir titizlikle gerçekleştirir.
- Dudak konumlandırma: Lip repositioning olarak adlandırılan tedavidir. Gülerken dişleri fazla gözüken hastalarda, dudağın aşağıya alınması işlemidir. Estetik cerrahlar ve periodontologlar tarafından yapılan bu işlem gummy smile (diş eti gülümsemesi) durumunu tedavi etmek üzere yapılır.
- Diş eti şekillendirme: Gingivektomi ve gingivoplasti şeklinde ifade edilen bir yöntemdir. Diş etleri ile dişler arasında boyut uyumsuzluklarını gidermek ve daha estetik bir gülümseme kazanmak için uygulanan işlemleri kapsar.
Periondotologların büyük bir kısmı diş implantı tedavisi gerçekleştirebilirler. Diş implantları, diş hekimleri tarafından uygulanabilen bir tedavidir. Bu sebeple implant yerleştirme işlemini periodontologlara özgü bir işlem olarak kabul etmek doğru değildir.
Periodontolog ile diş hekimi arasındaki farkı nedir?
Diş hekiminin odaklandığı temel alan onarıcı tedavilerdir. Bazı durumlarda ise koruyucu önlemlerle ilgilenir. Dişleriniz için belirli aralıklarla diş temizliği yaptırmak istiyorsanız diş hekimine gitmeniz gerekir. Aynı zamanda diş köprüleri gibi çözümlerde ona başvurmalısınız.
Periodontolog ise diş eti uzmanıdır. Dişlerinizi destekleyen dokularla ilgilenir. Bu dokular diş etleri ve çene kemiği gibi alanlardan oluşur. Periodontolog diş hekimliğinde temel eğitimi tamamlamış olsa bile aynı zamanda periodontoloji alanında ek eğitim görmelidir.
Ne zaman bir periodontologa gitmelisiniz?
Periodontologa gidip gitmeme konusunda kararsız olabilirsiniz. Ağız ve diş sağlığından endişe duyan kişilerin bir periodontologa gözükmesi gerekir. Diş hekiminin uygulama kapsamında olmayan diş eti hastalıkları için mutlaka bir periodontologa danışmalısınız.
Periodontolog diş eti hastalığının tedavi edilebilmesi için cerrahi tedavi uygulayabilir. İyileşme sürecinizi kontrol altında tutar. Cerrahi müdahale sonrası iyileşme süreciniz tamamlandığında sizi diş hekimine yönlendirerek gerekli olan diğer tedavilerin yapılmasını sağlayabilir.
Belirli diş eti hastalıklarına sahip olan kişilerin çok daha sık bir biçimde periodontologa gitmeleri gerekebilir. Özellikle genetik kaynaklı diş eti problemleri olan kişiler uzun vadeli tedavilere başvurmalıdırlar. Onlar için ağız ve diş sağlığını korumanın en iyi yolu budur.
Periodontal hastalıklar nelerdir?
Periodontal hastalıklar, diş etlerini ve onların çevresinde yer alan dokuları rahatsız eden hastalıkları ifade ederler. Bu tür hastalıkların tamamı ilerleme eğilimindedirler. Tedavi edilmemeleri durumunda dengesiz dişler gibi istenmeyen sonuçlar ortaya çıkarabilirler.
Periodontal hastalıklar diş kaybının en önemli nedenleridirler. Bakteri plağı oluşmaya başladığı andan itibaren diş eti dokusuna saldırmaya başlar. Bakteriler diş etlerine yerleştiğinde hızlı bir şekilde büyürler ve enfeksiyona neden olurlar. Enfeksiyon ilerlerse iltihaplanma meydana gelir.
İnsan vücudu oluşan enfeksiyonu ortadan kaldırmak için mücadele etmeye başlar. Bu sebeple diş etleri çekilmiş gibi görünürler. Dişler arasında oluşan ceplerde derinleşme gözlemlenir. Derinleşme tedavi edilmezse çene kemiği dokuları çekilirler ve diş kayıpları başlar.
1. Diş eti iltihabı
Diş eti iltihabı, periodontal hastalıkların en hafifidir ama en yaygın olanıdır. Plaklarda yer alan bakterilerden kaynaklanır. Özellikle farklı hastalıkları olan ve hastalıklarını kontrol etmek için ilaç kullanan kişilerde daha yaygındır. Tedavi için farklı planların oluşturulması mümkündür.
Diş eti iltihabının tedavisi için periodontolog kontrolünde bakım prosedürlerine ayak uydurmak gerekir. Periodontolog kök yüzeyi düzleştirme (küretaj)eltme dahil olmak bir takım yöntemleri kullanarak bakteri birikintisini ortadan kaldırır. Ayrıca gerekliyse antibiyotiklerle tedavi desteklenebilir.
2. Agresif periodontal hastalık
Agresif periodontal hastalık çok hızlı bir şekilde ilerler. Kemik dokusu kaybı yoğundur ve diş eti bağlantısı çok çabuk ortadan kalkabilir. Kronik periodontal hastalıklar ile benzer olabilir ama daha hızlı ilerlediğinden farklı olarak ele alınır. En önemli risk grubu ise sigara içenlerdir.
Agresif periodontal hastalığın tedavisi için cerrahi müdahale neredeyse şart gibidir. Hastalığın ilerleme formunu durdurmak temel önceliktir. Periodontolog diş taşı temizliği, kök düzeltme ve lazer tedavisi uygulayarak kemik kaybını minimum düzeye çekmeye çalışabilir.
3. Kronik periodontal hastalıklar
Kronik periodontal hastalıklar çok yaygındırlar ve genel olarak 45 yaşın üzerindeki kişileri etkilerler. Kronik rahatsızlıklar diş eti çizgisinin altında iltihaplanma şeklinde ortaya çıkarlar. Kemik dokusunda epey bir ilerleme gösterirler ve dişler büyüyormuş gibi bir his uyandırırlar.
Kronik periodontal hastalıkların tamamen iyileştirilmesi destekleyici doku oluşturulursa mümkündür. Kök düzleştirme ve diş taşlarının temizliği gibi ek prosedürlere başvurulabilir. Periodontolog kemiği güçlendirmek için cep küçültme ameliyatı yapabilir.
4. Sistemik durumlarla bağlantılı periodontal hastalıklar
Periodontal hastalık bazen vücudu etkileyen bir hastalık veya bir belirti olabilir. Altta yatan duruma bağlı olarak gelişen hastalık hızlı bir şekilde dokuya zarar verebilir. Kalp rahatsızlığı ve diyabet gibi problemleri olan kişilerde sistemik durumlarla bağlantılı problemler yaşanabilir.
Sistemik durumlarla bağlantılı olan periodontal hastalıkların kontrol altında tutulması çok önemlidir. Periodontolog hastalığı kontrol etmek için en uygun müdahaleler gerçekleştirir. Ancak genel olarak önceliği erken teşhisle hastalığın ilerlemesini durdurmaktır.
Periodontal hastalıklar nasıl tedavi edilirler?
Periodontal hastalıkların tedavisi bir diş hekimi tarafından yapılabilir. Ancak tedavinin diş eti hastalığında uzmanlaşmış bir periodontolog tarafından takip edilmesi daha iyidir. Tedavi planınızın parçası olarak bir diş eti uzmanı ile diş hekimi birlikte çalışabilirler.
- Kapsamlı temizlik: Periodontolag diş çevresinde yer alan diş taşlarını özenle temizleyecektir. Bunun için özel aletler ve cihazlar kullanabilir. Gerekli görülürse diş yüzeyinde parlatma yapılabilir. Lokal anesteziyle temizlik aşaması genişletilebilir.
- Antibiyotik tedavisi: Bazı kişilerde periodontal hastalık için cerrahi tedavi uygulanmadan önce antibiyotik tedavisi gerçekleştirilebilir. Gargara ve ilaç yardımıyla enfeksiyonlar ortadan kaldırılır. Daha sonra destekleyici tedavi planları oluşturulabilir.
- Cerrahi tedavi: Diş eti uzmanı ilk aşamada cerrahi tedavi uygulanması gerekli görmez. Ancak periodontal hastalık çok ilerlemişse cerrahi tedavi şarttır. Lokal anestezi altında diş etlerinin kemik dokusuna müdahale edilir ve iltihap temizlenir.
Periodontolog gerekli görürse tüm tedavi planları için tamamlayıcı ve destekleyici aşamalar oluşturabilir. Destekleyici aşamalar 3-6 ay aralığında değişiklik gösterirler. Sürekli kontrol doğrultusunda kişinin yaşadığı rahatsızlık kademli olarak ortadan kaldırılır.
